Punthoofd Poëzie

Dertien jaar geleden leerde ik Bakhyt Kenzjejev en zijn poëzie kennen dankzij het vertaalwerk van Arie van Der Ent. Ik mocht hem voor publiek interviewen op Poetry International 2011. Vandaag bericht dezelfde Arie van der Ent dat de Kazachs-Russische Canadese dichter (en vertaler) niet meer onder ons is.

Bakhyt Kenzjejev (foto 2006: Ivan Bessedin)

Zijn werk is me bij gebleven als dat van iemand die volop leefde en met zijn werk dat leven nog verhevigde en met zijn leven zijn werk. Lees Arie’s vertalingen maar.

Hij vormde ook de aanleiding tot het Punthoofd Kloos dat mijn bundel De interviews siert en sindsdien ook op de homepage van deze site prijkt.

Voor het interview op Poetry hadden we de tijd om even kennis te maken en tijdens dat gesprek haalde hij regelmatig een fles zelfgestookte wodka tevoorschijn waarvan hij met dezelfde regelmaat een slok nam. Hij drong erop aan dat ik dat ook deed. Nu spoog ik er niet in, maar aangezien ik niet dagelijks iemand in het Engels interviewde leek dat me niet zo’n handige voorbereiding, dus hield ik het op één, twee slokken. Dat ik me de steeds weer toegestoken fles daarna bleef weigeren, wekte de nodige wrevel. Dat was zo’n beetje de stemming waarin we en plein publique aan het interview begonnen waarin de fles ook weer boven tafel kwam.

Een foto van mij tijdens het interview diende later als bron voor Prostress Portrait #141 van Han Hoogerbrugge, het punthoofd Kloos. Jammer dat ik dat Bakhyt nooit heb laten weten. Want wrevel wijkt al snel voor poëzie.

(…)Een lotgenoot staat op, hij kreunt

en heft zijn schamel glas. De Melkweg schijnt.
Het kind heeft er genoeg van en verlaat de deur
van teer cipressenhout en van het eeuwig leven.

uit В замочной скважине колеблющийся свет,
(vertaling Arie van der Ent)

De klassiekers van Aphasia Broca-Wernicke

Dit zou de titel kunnen worden van mijn nieuwe bundel. Hij kan ook nog veranderen. Wat wel vaststaat is dat er na bijna tien jaar een nieuwe bundel gaat komen, bij Uitgeverij crU van Nanne Nauta die gisteren de kogel door de kerk heeft geschoten. Het zal nog even duren voor het zover is, maar ik verheug mij er zeer op.

omslagschets door H. Rystadius

Onder de werktitel Harkheimers boeket zijn er al enkele van deze klassiekers waarin poëzie en afasie hand in hand gaan, verschenen in het tijdschrift Ballustrada en op de literaire site Samplekanon.

Broca en Wernicke komen misschien bekend voor. Het zijn de namen van twee arts-onderzoekers en van twee naar hen vernoemde hersengebieden die gelden als onze spraakcentra en waarnaar ook vormen van afasie zijn vernoemd (volgens een indeling die steeds meer op de helling komt te staan).

De afbeelding is door een AI gegenereerd op basis van de woorden afasie, hersenen, mond en Van Gogh. Maar zoals de titel staat ook het omslag nog lang niet vast, alleen de ingrediënten: poëzie en afasie. Nader bericht volgt.

Alles is anders

Lady Gaga, Queen, Van Morrison, Muse, Bill Withers, the Beatles, Boudewijn de Groot en ene Hans Kloos, om maar een paar namen te noemen waarvan muziek en tekst zullen weerklinken bij het theaterconcert Alles is anders van het popkoor Noisy Voices aanstaande zaterdag 29 oktober in de Nassaukerk te Amsterdam, ‘s middags om 15.00 en ’s avonds om 20.00 uur.

Noisy Voices bij een eerder concert

De Noisy Voices hebben mij gevraagd om de verschillende delen van het concert in te leiden met een gedicht rond de thema’s verwarring, eenzaamheid, hoop en verlossing, waarover zij bekende en minder bekende songs zingen. Ik zal in ieder geval één van mijn Greatest Hits laten horen.

Kaarten kun je hier bestellen: https://www.ticketkantoor.nl/shop/noisyvoices

De vierkante gemeente

Sinds een paar dagen heb ik mij bij de vierkante gemeente aangesloten. Socialmedia-app Instagram laat haar gebruikers alleen vierkante plaatjes plaatsen, vandaar dat die benaming bij me opkwam. Als vertaler moest ik natuurlijk denken aan alle betekenissen van het Engelse square. De aansluiting bij het vierkant is een poging om mooie vertalingen, eigen werk en fascinaties onder de aandacht te brengen en tegelijk op de hoogte te blijven van wat anderen maken. Nu maar hopen dat dit niet tot al te ‘square’ Insta-sectarisme leidt. Dit is mijn pagina aldaar: https://www.instagram.com/hanskloos.nl/

tweede bericht op het medium

Zij verkwikt mijn vrees

In deze dagen waarin de beschamende problemen rond een asielzoekerscentrum worden opgelost met een ‘veiliger’ non-oplossing en de kinderen van aanhangers van Forum voor Democratie worden opgeborgen in de ‘veilige’ omgeving van een eigen school, moest ik denken aan een gedicht dat ik als dichter van de dag ooit schreef bij een uitzending van het programma Dit is de dag op Radio 1.

Ik heb die telefonische voordracht – dichters van de dag zaten thuis aan een gedicht bij de uitzending te werken – uit mijn digitale archief gevist. Het gedicht heeft een ondertitel met twee namen. Daar mag Thierry B. die van hem wel bij denken.

Na de uitzending werd ik gebeld door iemand van de redactie van het programma. Zij waren zelf weer gebeld door verontruste luisteraars. Die vonden het heiligschennis dat ik als sjabloon voor mijn gedicht een bekende tekst uit de Bijbel had gebruikt. Of ik daar voortaan aan wilde denken. Dat denken lukt wel, bijvoorbeeld dat mijn contravorm ook de klassieke status van het origineel aantoont. Als dat ‘denken’ ‘niet meer doen’ moet betekenen, kan ik het niet beloven. Voor dat soort veiligheid ben ik niet in de wieg gelegd.

Veiligheid is mijn leidsel

een lied van Henk en Ingrid

Veiligheid is mijn leidsel, mij ontbreekt iets;
Zij doet mij me neerleggen in angstige wijken;
Zij roeit mij in troebele wateren;
Zij verkwikt mijn vrees.
Zij leidt mij in de eenzijdigheid  
om harer populariteits wil.
Zelfs al leef ik in een land van grote vrijheid,
ik vrees het kwaad,
want zij blijft bij mij;
haar leus en haar slogan, die omringen mij.
Zij richt voor mij een tafel aan
waaraan ik geen disgenoot vertrouw;
Zij vult mijn hoofd met haarzelf,
mijn beker is nooit vol,
Ja, angst en argwaan zullen mij volgen
al de dagen van mijn leven;
ik zal in het huis van veiligheid verblijven
tot in lengte van dagen.
 

Zogenaamd gedicht van de dag, geschreven en voorgedragen tijdens de uitzending van het programma ‘Dit is de dag’ op Radio1, 17-2-2011.