Het is een van de fijnste Zweedse frasen die ik ken. Hij kwam langs in de film die ik aan het ondertitelen ben.
En händelse som ser ut som en tanke.
De titel van dit bericht is de letterlijke vertaling. Maar zo vertaald wordt hij in het Nederlands vermoedelijk niet begrepen zoals hij wordt bedoeld. Het is niet direct een vertaling, maar in situaties waarin Zweden deze uitdrukking bezigen, zouden wij eerder zeggen: Dat kan geen toeval zijn. Dat is wel heel toevallig. Oftewel: er zit een gedachte, een plan, achter wat er is gebeurd.
Het grappige is dat hij ook het tegendeel kan betekenen: Dit lijkt vooropgezet, maar het is toeval. Dat was ook de betekenis toen hij voor het eerst werd gebruikt, door Erik Gustaf Geijer, een Zweeds schrijver, componist en historicus (1783 – 1847).
Die schreef een keer over het ontstaan van het grote Scandinavische rijk, de zogenaamde Unie van Kalmar, aan het eind van de middeleeuwen. Dat noemde hij ‘en händelse som ser ut som en tanke’ en daarmee bedoelde hij dat het leek alsof er een groot plan achter zat, maar dat het in werkelijkheid een heel toevallige samenloop van omstandigheden was.
Zelf ziet hij eruit alsof hij genoeg gedachten had die gebeurtenissen konden worden.