De hemel licht dagelijks op van die overmacht

Deze week ziet alweer een vertaling van mij het licht, maar deze lift mee in het werk van een collega. Nicolette Hoekmeijer heeft On Freedom (Four Songs of Care and Constraint) van Maggie Nelson vertaald en mij gevraagd het gedicht onder handen te nemen dat de schrijfster gebruikt als motto.

de Nederlandse uitgave
vertaald door Nicolette Hoekmeijer

Leviathan heet het gedicht en die titel verwijst niet alleen naar een monster uit de bijbel, maar ook naar het gelijknamige boek uit 1651 waarin Thomas Hobbes zijn ideeën over de staat uiteenzet.

De dichter George Oppen publiceert na een veelbelovend debuut bijna dertig jaar lang geen poëzie, omdat hij er niet meer in gelooft. In 1962 verschijnt dan toch zijn tweede bundel The Materials. En Leviathan is het gedicht waarmee Oppen de bundel afsluit. ‘We moeten praten’ zegt hij twee keer in het gedicht. Dat zou zomaar de reden kunnen zijn dat hij weer poëzie is gaan schrijven.

George Oppen (foto Richard Friedman)

Dat is inmiddels zestig jaar geleden. Dat Maggie Nelson het gedicht als motto gebruikt, betekent dat het voor haar nog altijd actueel en van belang is. Als vertaler kan ik dat alleen maar onderschrijven.

In zekere zin lijkt het zelfs van toepassing op wat er in en rond Oekraïne gebeurt. Oppen heeft als soldaat in meerdere WOII-veldslagen gevochten en is na een zware verwonding onderscheiden met het Purple Heart. Er zijn meerdere lezingen mogelijk van de regels het ‘overwicht van objecten’. De hemel licht / dagelijks op van die overmacht en een daarvan is een oorlogssituatie.

_______

George Oppen
Leviathan


De waarheid is ook haar najagen:
zoals geluk, en houdt geen stand.

Zelfs het gedicht vreet zich weg nu
in het zuur. Jagen, jagen;

een wind draait een beetje,
draait in de rondte, erg koud.

Hoe zeggen we dat?
In gewone mensentaal –

We moeten praten. Ik kan niet langer rekenen op de woorden,
het raderwerk van de wereld. Wat onverklaarbaar is

is het ‘overwicht van objecten’. De hemel licht
dagelijks op van die overmacht

en wij zijn het hier en nu geworden.

We moeten praten. Angst
is angst. Maar wij laten elkaar in de steek.
 

_______

vertaling © 2022 Hans Kloos

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *