Bernlef blijft de man die de meeste vertalingen van Gustafsson op zijn naam heeft staan, maar toen de Nederlander overleed ontstond er een vertalersvacuüm dat soms door iemand werd opgevuld. Toen Gustafsson een paar jaar later stierf, las ik de volgende dag in de Zweedse krant Expressen zijn laatste tekst die hij een paar dagen daarvoor nog naar de krant had gestuurd. Ik stelde literair tijdschrift Terras voor dat ik die zou vertalen. Weer een dag later stond Broer-en-zusterloze toestand online. Lees Gustafsson laatste tekst op de site van Terras.
Twee jaar eerder nam ik deel aan de poëziemarathon van Perdu waarbij elke dichter ook een buitenlands gedicht voordraagt. Ik had kort daarvoor het recente Elden och döttrarna gelezen en besloot één gedicht daaruit voor te lezen en voor de gelegenheid te vertalen. ‘Triviala kunskaper’ heet het. Dat kun je vertalen met het enkelvoud ‘triviale kennis’, maar daar hebben we in het Nederlands net als in het Zweeds ook een fijn meervoud voor:
Weetjes
Olijfolie is een voortreffelijke
roestverwijderaar.
Afzonderlijke gebeurtenissen hebben geen waarschijnlijkheid.
Ze zijn puntvormig.
Ergo:
Ook ik heb geen waarschijnlijkheid.
De doden weten niet
dat ze ooit hebben bestaan.
De tijd kan niet begonnen zijn met universums.
De tijd kan geen begin hebben.
Want een begin is altijd een gebeurtenis.
*
Paarden kunnen amper slapen
als ze ’s nachts alleen buiten worden gelaten.
Paarden waken over elkaars slaap.
Mensen met een verstoorde relatie tot hun moeder
worden dichter.
Mensen met een verstoorde relatie tot hun vader
worden zeurkous.
Uit: Lars Gustafsson, Elden och döttrarna (Het vuur en de dochters), 2012, vertaling Hans Kloos
Lees meer over Gustafsson op de site noordseliteratuur.nl.
Bernlef maakte in 1988 een bloemlezing uit Gustafssons poëzie met de spraakmakende titel De stilte van de wereld voor Bach, ontleend aan een gedicht en bundel met dezelfde Zweedse titel, Världens tystnad för Bach. Nadien vertaalde hij voor Raster en Poetry International ook nieuwere gedichten plus de bundel En tid i Xanadu (Een tijd in Xanadu, 2007). Maar er is nog een schat aan gedichten die de Nederlandse lezer niet kent en die ik graag zou ontsluiten. Ik houd mij aanbevolen als een uitgever dat aandurft.